De internationale schaakfederatie kondigt een formeel onderzoek aan naar publieke uitspraken van Vladimir Kramnik in de aanloop naar en na het overlijden van Daniel Naroditsky. De FIDE-top veroordeelt grensoverschrijdende communicatie en belooft maatregelen binnen de eigen bevoegdheid. Intussen klinkt een breed gedragen oproep uit de schaakwereld tot reflectie en verantwoordelijkheid.

FIDE verwijst dossier naar ethische commissie

FIDE-voorzitter Arkady Dvorkovich maakte op 22 oktober bekend dat alle relevante publieke uitingen van Kramnik zullen worden voorgelegd aan de Ethics & Disciplinary Commission voor onafhankelijke beoordeling. In zijn verklaring benadrukte hij dat grote sportieve prestaties ook een verantwoordelijkheid meebrengen om “de principes van eerlijkheid en respect” te bewaken. “Human life and dignity are fundamental values shared by all of us,” schreef FIDE, met de toevoeging dat discussies in de schaakwereld te vaak de grens naar persoonlijke aanvallen overschrijden. FIDE kondigde tevens aan een speciale prijs in herinnering aan Naroditsky in te stellen.

FIDE-CEO Emil Sutovsky liet tegenover Reuters weten dat de organisatie “looking into” was naar Kramniks jarenlange campagne met beschuldigingen van online valsspelen tegen Naroditsky. Later noemde hij op X de aanpak van Kramnik “appalling and outright shameful” en zei hij: “FIDE is not a court of justice, but we will act within our jurisdiction.”

Reacties uit de top: rouw en oproep tot matiging

Het bericht over Naroditsky’s overlijden leidde tot een uitzonderlijke stroom aan eerbetonen. Magnus Carlsen vertelde tijdens een stream: “We weren’t close, but we played a ton of games against each other online… I spent many, many hours not only watching his games but also watching his streams.” Hij sloot af met: “It’s a great loss. It’s very, very sad for all of us.”

Hikaru Nakamura noemde het “a massive loss for the world of chess” en zei later: “What I will always remember more than anything else is his love for the game of chess.” Fabiano Caruana schreef dat Naroditsky “so loved in the chess world” was en prees hem als “fiercely intelligent, witty, funny, and most of all, very kind and generous.” Levon Aronian riep op tot kalmte en solidariteit: “He would not want his death to enrage people and make us look for vengeance.”

Druk op FIDE om in te grijpen

Na het nieuws drongen verschillende spelers aan op disciplinaire stappen tegen Kramnik. GM Nihal Sarin sprak van “relentless, baseless accusations” en wees op de schade die ongefundeerde beschuldigingen kunnen aanrichten. FM Nemo Zhou stelde dat de gemeenschap moest stoppen met “worrying about the backlash” en riep FIDE op tot actie. De federatie reageerde publiekelijk door de zaak formeel bij de tuchtorganen neer te leggen en sprak zich uit tegen online intimidatie. Tegelijk benadrukte Sutovsky dat steun en zorg binnen de gemeenschap tijdig en tastbaar moeten zijn.

Naroditsky’s laatste stream van 17 oktober werd opnieuw geplaatst en veel bekeken. Daarin sprak hij over de tol van beschuldigingen door Kramnik, die hij eerder omschreef als “a sustained, evil, and absolutely unhinged attempt to destroy my life.” Zijn afscheid aan het einde van de uitzending — “Thanks everybody. Be well. Be healthy. Be safe.” — werd breed gedeeld.

Verlies en herdenking

Daniel Naroditsky (1995-2025) werd door collega’s en fans geroemd als schaker, commentator, schrijver, leraar en streamer. Lokale en internationale media besteedden uitgebreid aandacht aan zijn betekenis voor het spel. Vrienden en collega’s in de Verenigde Staten bevestigden dat autoriteiten geen doodsoorzaak hebben vrijgegeven. Binnen de toernooipraktijk werd stilgestaan bij zijn overlijden met eerbetonen, waaronder een moment van stilte tijdens de European Club Cup.

FIDE stelt dat het onderzoek naar de communicatie rond Naroditsky’s persoon onafhankelijk zal verlopen. De federatie herhaalt dat debat in de schaakgemeenschap mogelijk is, maar dat “discussions can turn into harassment” en dat dit niet getolereerd wordt. Terwijl de zaak naar de ethische commissie gaat, klinkt in de top van het schaken de oproep om Naroditsky’s nalatenschap te eren door respectvolle omgangsvormen en het tegengaan van (cyber)pesterijen.

Bronnen: indianexpress.com, www.chess.com, indianexpress.com, www.chessdom.com

Vermelde spelers: Vladimir Kramnik, Daniel Naroditsky, Arkady Dvorkovich, Emil Sutovsky, Magnus Carlsen, Hikaru Nakamura, Fabiano Caruana, Levon Aronian